Próby i triumfy manuskryptów z Timbuktu

Starożytne manuskrypty z Timbuktu - około 400 tysięcy stron tekstu szczegółowo opisującego wszystko, od Koranu po matematykę, astronomię i astrologię - są czymś więcej niż ważnymi dokumentami historycznymi. Stanowią one centralny element dziedzictwa zachodnioafrykańskiego narodu Mali, reprezentują długą spuściznę wiedzy pisanej i doskonałości akademickiej w Afryce. Mają także potencjał, by inspirować do globalnego uczenia się na podstawie działań z przeszłości w konfrontacji ze współczesnymi problemami. 

Dziś, dzięki inicjatywie rodzin, które przez pokolenia chroniły rękopisy przed zniszczeniem, oraz dzięki możliwościom technologii, ponad 40 tysięcy z tych stron jest po raz pierwszy dostępnych w formie cyfrowej na Google Arts & Culture. Daje to nadzieję, że spuścizna ta może zostać zachowana, a jej potencjał wykorzystany do promowania pokoju i zrozumienia kulturowego. 

Bohaterowie, którzy chronili rękopisy 
Historia rękopisów jest znana na całym świecie, po części dzięki heroicznej historii ich ochrony. Kolekcja, która nie była przechowywana przez muzea czy instytucje, ale przez poszczególne rodziny pragnące chronić swoje dziedzictwo kulturowe, była zagrożona, gdy ekstremiści zajęli Mali w 2012 r., niszcząc zabytki i paląc napotkane manuskrypty. Mieszkańcy Timbuktu nie pozwolili jednak, by ich pisemna spuścizna została unicestwiona. Samochodami i kajakami przemycili z okupowanego miasta w bezpieczne miejsce tyle manuskryptów, ile zdołali, choć niestety nie udało się uratować wszystkich stronic. 

Od lewej: 1. Starożytny manuskrypt leżący wśród gruzów. Kiedy w 2012 r. ekstremiści atakujący obiekty dziedzictwa kulturowego zajęli Mali, wiele rękopisów zostało zniszczonych, a reszta kolekcji poważnie zagrożona. 2. Kufer ze starożytnymi manuskryptami. W obliczu niebezpieczeństwa mieszkańcy Mali zjednoczyli się, aby przemycić manuskrypty z Timbuktu w bezpieczne miejsce, wyświadczając krajowi i światu wielką przysługę, odważnie zachowując bezcenną kolekcję dla przyszłych pokoleń.

Od lewej: 1. Skanowanie strony ze starożytnego manuskryptu. Po zeskanowaniu manuskryptów strona po stronie, kolekcja na Google Arts & Culture zawiera obecnie 40 tysięcy zdigitalizowanych stron w wysokiej rozdzielczości, które mogą być przeglądane zarówno przez naukowców, jak i użytkowników.  2. Katalogowanie rękopisów. Konserwacja, katalogowanie, umieszczanie w pudłach i dalsze studiowanie tych stron są częścią działań podejmowanych przez organizację SAVAMA-DCI, która obecnie przechowuje i promuje kolekcję. 3. Dr Haidara w bibliotece, w której znajdują się zachowane rękopisy. Zachowanie tych zbiorów w formie fizycznej i cyfrowej zapewni, że strony te i zawarte na nich nauki zostaną przekazane przyszłym pokoleniom jako historyczne artefakty, jak i dokumenty, których znaczenie jest wciąż aktualne, aby je zbadać i lepiej zrozumieć.

Technologia, która daje nowe możliwości
Manuskrypty są obecnie przechowywane w siedzibie organizacji SAVAMA-DCI, zajmującej się ochroną kultury. Spuścizna może przetrwać poprzez dalsze studiowanie tekstów i konserwację delikatnych starożytnych stron. Zdigitalizowana kolekcja i eksperyment, który wizualizuje wielkie archiwum rękopisów dostępne na Google Arts & Culture, umożliwiają lepsze zrozumienie przeszłości i kulturowego znaczenia archiwów. Dokumenty, które reprezentują renesans w historii Afryki - wcześniej uważano, że zostały wypowiedziane, ale nigdy nie zostały spisane - są teraz dostępne dla publiczności i współczesnych naukowców na całym świecie. 

Choć zbiór manuskryptów stał się bardziej znany na arenie międzynarodowej po tym, jak został uratowany podczas okupacji Mali przez ekstremistów w 2012 r., spuścizna tekstów wykracza daleko poza XXI w., zawierając bogactwo wiedzy, która przez dziewięć wieków znajdowała się w rękach uczonych z Timbuktu, kluczowej siedziby studiów nad światem islamu. Podczas gdy produkcja manuskryptów odzwierciedla umiejętność pisania piękną kaligrafią na różnych materiałach - od włoskiego papieru po rybią skórę - ich treść obejmuje zaskakująco współczesne tematy, takie jak porady seksualne, pytanie, czy palenie powinno być zakazane, oraz wgląd w praktyki czarnej magii, a także zawsze aktualne nauki o utrzymaniu pokoju, prawach człowieka i dobrych rządach.

Od lewej: 1. Wprowadzenie do cyfrowego archiwum rękopisów i historii. Wejdźcie do wirtualnego świata, aby zapoznać się z manuskryptami, ich historią i zobaczyć ponad 40 tysięcy zdigitalizowanych rękopisów. 
2. Przeglądarka książek do przeglądania i czytania rękopisów. Zobacz trójwymiarowy widok zebranych ksiąg, aby przeglądać różne manuskrypty i studiować je z bliska. 
3. Widok całej zdigitalizowanej kolekcji rękopisów. Zobacz Wszechświat Wersów, dostępną online kolekcję rękopisów i wybierz strony, aby przyjrzeć się im bliżej.

Od lewej: 1. Strona ze starożytnego egzemplarza Koranu. Delikatne i ozdobne folio, takie jak ta strona ze starożytnego egzemplarza Koranu, zawiera ważne nauki, zarówno religijne, jak i świeckie, należy do zbiorów, które rodziny przechowywały w swoich domach przez stulecia przed ewakuacją z Timbuktu. 
2. Rękopis z rzadkim rysunkiem instrumentu muzycznego. Wiele manuskryptów zawiera nie tylko pisma bogate w starożytne nauki na różne tematy, ale także rysunki i schematy, które rzucają światło na życie w średniowiecznym Timbuktu, jak na przykład ta strona przedstawiająca tradycyjny instrument muzyczny. 
3. Rękopis z diagramami astronomicznymi i astrologicznymi. Manuskrypty z Timbuktu pokazują sposób rozumienia astronomii przez świat islamu, a niektóre z nich powstały setki lat przed czasami Galileusza.
Opowiadając o rozwiązywaniu konfliktów w historii Afryki między imperiami i królestwami sprzed wieków, manuskrypty wskazują istotne punkty odniesienia i mądrości, które można zastosować w odniesieniu do konfliktów w naszym współczesnym świecie. W tym kontekście manuskrypty mogą również odegrać kluczową rolę w kształtowaniu afrykańskiej tożsamości. 

Na tych stronach możemy odnaleźć siebie i naszych przodków jako autorów historii pokoju i mądrości - i w ten sposób zobaczyć więź z naszym dziedzictwem.
Zobacz manuskrypty z Timbuktu na stronie g.co/TimbuktuManuscripts online lub w aplikacji mobilnej Google Arts & Culture na iOS i Androida.